Το μέλι είναι η μοναδική γλυκαντική ουσία που παρέχεται αυτούσια στον άνθρωπο από τη φύση χωρίς περαιτέρω επεξεργασία από τον ίδιο. Η μόνη επεξεργασία που υφίσταται το μέλι προέρχεται από τις ίδιες τις μέλισσες. Υπάρχουν δύο κατηγορίες μελιών: μέλι από άνθη και μέλι από μελίτωμα.

Τη στιγμή που το νέκταρ από τα άνθη ή το μελίτωμα από τα δέντρα μπει στον πρόλοβο της μέλισσας, ξεκινά η επεξεργασία και η μετατροπή του σε μέλι. Εκεί, στο στόμα της μέλισσας, γίνεται η ζύμωση με το σάλιο.

Στην πρώτη περίπτωση, η μέλισσα ρουφάει με την προβοσκίδα της το νέκταρ από ανθισμένα λουλούδια-άνθη, ενώ στη δεύτερη, συλλέγει τις εκκρίσεις που αποβάλλουν διάφορα παράσιτα των μελιτοφόρων δέντρων τα οποία απομυζούν τους χυμούς τους. Τα παράσιτα αυτά είναι γνωστά ως ο εργάτης του πεύκου και ο κοριός του έλατου. Αυτός είναι και ο λόγος που το μέλι από μελιτώματα είναι πολύ πιο παχύρευστο από αυτό των ανθέων και δεν κρυσταλλώνει γιατί η συγκέντρωση σακχάρων είναι πολύ μικρή.

Στη συνέχεια, φτάνοντας η συλλέκτρια στην κυψέλη δίνει το ζωμό που έχει δημιουργηθεί στον ασκό της σε άλλη μέλισσα με την προβοσκίδα. Αυτό το σταγονίδιο μεταφέρεται από στόμα σε στόμα είτε εργατριών είτε κηφήνων μέχρι να τοποθετηθεί μέσα σε ένα κελί. (Οι κηφήνες κοπιάζουν και αυτοί όπως ολόκληρη η κυψέλη.) Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται εκατομμύρια φορές και ονομάζεται τροφάλαξη. Είναι το πρώτο στάδιο επεξεργασίας του «εν δυνάμει μελιού».

Στο δεύτερο στάδιο οι μέλισσες «αερίζουν» τα κελιά για να εξατμιστεί η παραπανίσια υγρασία, το υδαρές γλυκό υγρό αρχίζει και γίνεται πιο παχύρευστο ενώ αυξάνεται η πυκνότητά του σε σάκχαρα.

Όταν ωριμάσει και είναι έτοιμο τότε οι νεαρές μέλισσες της κυψέλης αρχίζουν να εκκρίνουν από τους κηρογόνους αδένες τους για να καλύψουν με μία λεπτή επίστρωση κατάλευκου κεριού το μέλι.

Η μέλισσα συλλέγει, επεξεργάζεται και εμείς γευόμαστε το μέλι χωρίς να γινόμαστε «πλεονέκτες» σε βάρος της.