Η μελιτοφόρα μέλισσα είναι έντομο που ζει σε κοινωνίες χιλιάδων μελών. Κάθε κοινωνία ζει και αναπνέει σαν ένας υπεροργανισμός, με στόχο τη διαιώνιση του είδους, όπως κάνουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί. Το σμήνος αποτελείται από μία μόνο βασίλισσα, χιλιάδες εργάτριες που είναι κόρες της και εκατοντάδες κηφήνες που είναι γιοί της. Το κάθε έντομο εντός της κυψέλης λειτουργεί με συγκεκριμένο και προγραμματισμένο τρόπο.

Τα γονίδια που μεταφέρουν οι ώριμοι κηφήνες και οι παρθένες βασίλισσες συνενώνονται στο κάθε αυγό που γεννάει η γονιμοποιημένη πια βασίλισσα. Με αυτόν τον τρόπο κάθε μέλισσα που γεννιέται γνωρίζει ακριβώς τις εργασίες που έχει να κάνει, αλλά και τη σειρά με την οποία πρέπει να τις εκτελέσει στο σύντομο χρονικό διάστημα που ζει. Όλες οι αντιδράσεις τους είναι ενστικτώδεις και είναι περασμένες στο αρχαίο DNA τους. Κατοικούν στην Γη το λιγότερο 15 εκατομμύρια χρόνια.

Η βασίλισσα της κυψέλης, ή διαφορετικά η μάνα του σμήνους, είναι το έντομο που έχει σκοπό να γεννάει όσο πιο πολλά αυγά μπορεί μέσα στη μέρα, ώστε να εκκολαφθούν χιλιάδες μέλισσες που θα συλλέξουν το πολύτιμο μέλι για να επιβιώσουν. Σε ιδανικές συνθήκες νεκταροέκκρισης μπορεί να γεννάει τουλάχιστον 1.200 αυγά την ημέρα.

Το αυγό από το οποίο προήρθε η βασίλισσα ταΐστηκε όλο το διάστημα της εκκόλαψης με βασιλικό πολτό, ενώ τα αυγά που τράφηκαν με μέλι και γύρη μετατράπηκαν σε μέλισσες και κηφήνες. Ο χρόνος εκκόλαψης μιας βασίλισσας είναι 16 μέρες, των μελισσών 21 και των κηφήνων 24. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ένας και είναι η αποκλειστική διατροφή των προνυμφών με βασιλικό πολτό. Διπλάσια σε μέγεθος γεννιέται από τις υπόλοιπες μέλισσες και εκκολάπτεται πιο γρήγορα απ’ όλες. Πρόκειται πραγματικά για το σημαντικότερο έντομο της κυψέλης. Περπατά ανάμεσα σε χιλιάδες εργάτριες και όλες την φροντίζουν, με την προϋπόθεση όμως να φροντίζει και αυτή το σμήνος γεννώντας πολλά αυγά. Σε διαφορετική περίπτωση όταν η βασίλισσα δε γεννάει πολλά αυγά τότε την θανατώνουν και αρχίζουν τη διατροφή ορισμένων κελιών (βασιλοκέλια) με πολτό ώστε να γεννηθεί μία νέα παρθένα βασίλισσα. « Οι πολίτες στηρίζουν τον κυβερνήτη όταν εργάζεται προς όφελος της κοινωνίας, αν διαπιστώσουν όμως ότι δεν εργάζεται τότε τον αντικαθιστούν με ένα νέο ».

Το αυγό μετατρέπεται πια σε βασίλισσα μετά από 16 μέρες, όπου θα κάτσει μέσα στην κυψέλη 5-7 ημέρες να γνωριστεί με το νέο της σμήνος. Διοχετεύεται η φερομόνη της σε όλες τις μέλισσες του σμήνους με την αίσθηση της αφής! Ξεκινάει από τις μέλισσες που φροντίζουν την βασίλισσα, αυτές που είναι συνέχεια κοντά της και εξαπλώνεται σιγά σιγά μέσα στην κυψέλη. Αφού έχει κάνει κυρίαρχη τη θέση της ανάμεσα στο σμήνος τότε μία μέρα με ηλιοφάνεια θα βγει έξω από το σπιτικό της, μία μοναδική φορά, για να ζευγαρώσει με αρκετούς κηφήνες ώστε να γεμίσει η σπερματοδόχος κύστη της. Εκεί τα αυγά της που περνάνε από την σπερματοδόχο κύστη γονιμοποιούνται και γίνονται μέλισσες, ενώ τα αυγά που δεν περνάνε από αυτήν γίνονται κηφήνες. Μετά την πτήση ζευγαρώματος η βασίλισσα γυρνάει πανέτοιμη στην κυψέλη της για να ξεκινήσει μία γέννα χωρίς σταματημό!

Οι μέλισσες γεννιούνται χιλιάδες κάθε μέρα κυρίως τους ανοιξιάτικους μήνες και όσο περνάει ο καιρός οι γεννήσεις λιγοστεύουν, το μελίσσι «κατεβάζει» μηχανές τον χειμώνα. Εκτελούν όλες τις εργασίες που χρειάζεται το σμήνος για να επιβιώσει. Οι πιο νεαρές ασχολούνται με τις εσωτερικές εργασίες, άλλες φροντίζουν την βασίλισσα, άλλες φροντίζουν τα κελιά των εκκολαπτόμενων αυγών, άλλες φτιάχνουν κερί, άλλες «αερίζουν» το μέλι, άλλες κλείνουν διάφορες τρύπες της κυψέλης χρησιμοποιώντας πρόπολη, άλλες παραλαμβάνουν τα φορτία στην είσοδο της κυψέλης, άλλες φρουρούν την είσοδό της και γενικά ότι έχει να κάνει με τη διατήρηση υγιούς κλίματος και σταθερής θερμοκρασίας μέσα στην κυψέλη.

Οι πιο έμπειρες κάνουν πτήσεις εκτός της κυψέλης. Κάποιες αναζητούν το νερό, άλλες συλλέγουν το νέκταρ, άλλες τη γύρη και διαφορετικές την πρόπολη. Οι «αρχηγοί» των ομάδων αναζήτησης είναι οι μέλισσες εκείνες που αναζητούν νέο καταφύγιο μακριά από την κυψέλη όταν συμβαίνει το φαινόμενο της «σμηνουργίας» την άνοιξη, η φυσική διαιώνιση του είδους. (το μελίσσι διαιρείται και η παλιά βασίλισσα εγκαταλείπει την κυψέλη με μέρος του πληθυσμού, ενώ το μελίσσι που μένει πίσω στην κυψέλη εκτρέφει κελιά βασιλισσών για να αποκτήσει νέα)
Οι συλλέκτριες πετούν με θερμοκρασίες κοντά στους 17C, οι πιο σκληροτράχηλες όμως βγαίνουν για αναζήτηση νερού σε πολύ πιο χαμηλές θερμοκρασίες. Το νερό είναι θεμέλιο λίθος για την ύπαρξη της ζωής.

Οι κηφήνες όταν πετούν είναι πολύ θορυβώδεις και στρουμπουλοί! Οι νεαροί βοηθούν και αυτοί σε εργασίες του σμήνους, συμμετέχουν στην τροφάλαξη, ταΐζουν τα «νεογνά», αερίζουν και αυτοί το μέλι. Πολλοί από αυτούς απλώς κάθονται και περιμένουν από τις μέλισσες να τους ταΐσουν. Αυτές με τη σειρά τους, τους περιποιούνται πολύ κυρίως τους ανοιξιάτικους μήνες για να γίνουν ώριμοι κηφήνες ικανοί για πτήσεις ζευγαρώματος. Ψηλά στον αέρα οι κηφήνες εντοπίζουν την νεαρή παρθένα βασίλισσα και ζευγαρώνουν μαζί της. Στο τελείωμα του ζευγαρώματος αποκολλάται το όργανο από τον κηφήνα και αυτός βρίσκεται νεκρός στο έδαφος. Είναι μία θυσία με μοναδικό σκοπό τη διαιώνιση του είδους.

Η βασίλισσα έχει κεντρί το οποίο θα το χρησιμοποιήσει μόνο αν βρεθεί με άλλη βασίλισσα αντιμέτωπη, ποτέ για διαφορετικό λόγο!

Οι μέλισσες χρησιμοποιούν το κεντρί τους που περιέχει δηλητήριο για να σκοτώσουν τον εχθρό. Τσιμπώντας η μέλισσα θυσιάζεται γιατί το κεντρί της παραμένει στο δέρμα του εχθρού και μέρος του σώματός της αποκολλάται από το υπόλοιπο. Οι μέλισσες πάντα επιτίθενται με στόχο να σκοτώσουν και να σκοτωθούν. Ένα αγριεμένο πολυπληθές σμήνος αποτελεί φόβο και τρόμο ακόμα και για τα πιο μεγάλα πλάσματα του πλανήτη.
Ο κηφήνας θυσιάζεται και αυτός όταν ζευγαρώνει, δεν «κουβαλάει» όπλα είναι άκακος τελείως.

Η μέλισσα γνωρίζει εδώ και εκατομμύρια χρόνια ότι για να επιβιώσει πρέπει να αυτοθυσιάζεται και να ζει μία για όλες και όλες για μία!