Οι κάτοικοι της κυψέλης είναι τρεις, η βασίλισσα του σμήνους, η εργάτρια ή αλλιώς μέλισσα και ο κηφήνας.Η αλληλοεξάρτησή τους είναι κάτι το πολύ βασικό στη μελισσοκομία.

Με μία πρώτη ματιά στον κόσμο των μελισσών εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι η βασίλισσα είναι βασικό συστατικό για μία επιτυχημένη μελισσοκομική μονάδα αλλά και για την ευρωστία του ίδιου του μελισσιού. Όσο πιο νέα είναι τόσο πιο πολλά αυγά γεννάει και τόσο πιο δυνατός είναι ο πληθυσμός της. Οι επαγγελματίες μελισσοκόμοι διακρίνουν ποια μελίσσια τους είναι πιο  παραγωγικά και από αυτά χρησιμοποιούν γενετικό υλικό για να εκθρέψουν νέες βασίλισσες.

Η μάνα του σμήνους εκκολάπτεται σε 16 μέρες και ζει μέχρι και 5 χρόνια. Είναι το μοναδικό έντομο μέσα σ’ αυτό που έχει τέλεια ανεπτυγμένο αναπαραγωγικό σύστημα. Αφού εκκολαφτεί μετά από 10 μέρες περίπου θα βγει έξω από την κυψέλη της για μία μοναδική φορά και θα πραγματοποιήσει τη “γαμήλια” πτήση της ζευγαρώνοντας με αρκετούς κηφήνες. Επιστρέφοντας θα ξεκινήσει να γεννάει με ασταμάτητο ρυθμό και τα αυγά που “στέλνει” μέσα από τη γεμάτη σπερματοδόχο κύστη της θα είναι γονιμοποιημένα ενώ τα άλλα αγονιμοποίητα. Έχει την ικανότητα να ρυθμίζει ποια αυγά της θα γίνουν εργάτριες και ποια κηφήνες μ΄αυτόν τον τρόπο ανάλογα τις ανάγκες του σμήνους κάθε χρονική περίοδο. Έχει κεντρί και το χρησιμοποιεί μόνο σε μάχη με άλλη βασίλισσα για το ποια επικρατήσει μέσα στην κυψέλη.

Τα γονιμοποιημένα αυγά που θα τραφούν με μέλι και γύρη θα γίνουν μέλισσες ενώ τα ίδια αυγά αν τραφούν με βασιλικό πολτό θα γίνουν βασίλισσες. Είναι τόσο μεγάλη η θρεπτική αξία του πολτού που αλλάζει ολόκληρο το DNA του εντόμου και για αυτό είναι το καλύτερο συμπλήρωμα διατροφής και για τον άνθρωπο. Τα αγονιμοποίητα αυγά της θα τραφούν με μέλι και γύρη και θα μετατραπούν σε κηφήνες. Η διατροφή δεν αλλάζει οι μέλισσες και οι κηφήνες από την αρχή μέχρι το τέλος τους τρέφονται με μέλι και γύρη ενώ η μάνα μόνο με βασιλικό πολτό.

Οι εργάτριες εκκολάπτονται σε 21 μέρες και ζουν μέχρι και 4 μήνες. Είναι θηλυκά έντομα με ανεπαρκές παραγωγικό σύστημα και για αυτό όταν γεννήσουν αυγά είναι αγονιμοποίητα. Γεννάνε σε περίπτωση απουσίας μεγάλου χρονικού διαστήματος της βασίλισσας και αφού έχουν εξαντλήσει κάθε περιθώριο εκκόλαψης νέας μάνας. Η γέννα τους λειτουργεί σα βασικό ένστικτο επιβίωσης αλλά από τα αυγά τους προέρχονται μόνο κηφήνες οπότε το σμήνος είναι καταδικασμένο χωρίς βασίλισσα και εργάτριες.

Κάνουν όλες τις εργασίες μέσα και έξω από την κυψέλη. Από τη στιγμή που θα εκκολαφθούν θα ξεκινήσουν να εργάζονται σε διάφορους τομείς στο εσωτερικό, στην καθαριότητα, στην παραγωγή βασιλικού πολτού για να ταΐζουν τη βασίλισσα, στο τάισμα των αυγών, στην τοποθέτηση του μελιού και της γύρης στα κελιά, στο προπόλιασμα σε διάφορα σημεία που θα χρειαστεί, στη ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας στους 35C βαθμούς Κελσίου ανεξαρτήτως εποχής ώστε να συνεχίζεται η ομαλή εκκόλαψη των προνυμφών και ότι άλλο προκύψει. Περνώντας οι μέρες γίνονται πιο μεγάλες σε όγκο και αναλαμβάνουν τη φύλαξη της κυψέλης με όπλο τους το κεντρί που έχει δηλητήριο, μόνο αυτές κεντρίζουν. Μέχρι που φτάνει η μέρα που θα αρχίσουν να κάνουν πτήσεις και θα γίνουν συλλέκτριες μελιού, γύρης και πρόπολης. Οι πιο τολμηρές και οι πιο έμπειρες αναλαμβάνουν την εύρεση νερού και την εύρεση νέας κατοικίας σε περίπτωση που το σμήνος την άνοιξη θα σμηνουργήσει. Μπορούν να πετάξουν αρκετά χιλιόμετρα για να τραφούν αλλά για το νερό είναι ικανές να πετάξουν μέχρι και 15 χιλιόμετρα.

Οι κηφήνες εκκολάπτονται σε 24 μέρες και ζουν μέχρι 4 μήνες. Έχουν σαν κύρια “εργασία” τους τη γονιμοποίηση της βασίλισσας και αφού τα καταφέρουν πεθαίνουν γιατί το όργανό τους αποκολλάται και μένει στη κύστη της μάνας. Το χειμώνα οι εργάτριες φύλακες τους αφήνουν εκτός κυψέλης για να μη καταναλώνουν τροφές. Είναι τελείως ακίνδυνοι και δεν έχουν καθόλου κεντρί. Έχουν τόσο μεγάλη οσφρητική και οπτική ικανότητα που διακρίνουν τη βασίλισσα από εκατοντάδες μέτρα μακριά. Από αυτούς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η μελλοντική ευρωστία του σμήνους γιατί όσοι πιο δυνατοί και υγιείς είναι τόσο καλύτερο θα είναι το σμήνος.